ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΠΑΙΧΝΙΔΙ
Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας
Το παιχνίδι είναι μια πολυδιάστατη και σύνθετη συμπεριφορά που θεωρείται ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη και τη μάθηση των παιδιών. Βοηθάει τα παιδιά να μάθουν και να ερμηνεύσουν τον εαυτό τους και τον κόσμο, αλλά και να κατακτήσουν βασικές δεξιότητες και έννοιες, τόσο νοητικές, όσο και κοινωνικές, να διαμορφώσουν πολιτισμικές αντιλήψεις και ιδέες και να αναπτύξουν ανώτερες ψυχολογικές λειτουργίες (Kane & Furth, 1993).
Τα άτομα με διαταραχές αυτιστικού φάσματος παρουσιάζουν περιορισμένα ενδιαφέροντα και δραστηριότητες (Howlin, 1999). Έχουν μία έντονη προσκόλληση (εμμονή) σε κάποια θέματα ή αντικείμενα ανεξάρτητα από το γνωστικό τους επίπεδο. Για παράδειγμα, ένα παιδί 3-4 ετών στο φάσμα του αυτισμού μπορεί να έχει εμμονή με τα αυτοκινητάκια και να αρνείται σταθερά να ασχοληθεί με άλλα παιχνίδια. Συνήθως προτιμούν να παίζουν με αντικείμενα που βρίσκουν στο σπίτι(π.χ. καπάκια, κορδέλες κ.τ.λ.) και όχι με συγκεκριμένα παιχνίδια. Δεν έχουν περίεργα να εξερευνήσουν τα παιχνίδια. Έχουν μία προσκόλληση σε μέρη των αντικειμένων, όπως για παράδειγμα να γυρίζουν τις ρόδες στα αυτοκινητάκια και να παρακολουθούν την περιστροφική κίνηση σε κάποια αντικείμενα (π.χ. πλυντήριο). Ακόμα, ένα άτομο με υψηλή λειτουργικότητα μπορεί να ενδιαφέρεται πολύ για κάποιο έντομο ή για κάποιο πλανήτη (π.χ. τα μυρμήγκια ή το Κρόνο), στο βαθμό που να γνωρίζει αναρίθμητες πληροφορίες για το θέμα αυτό. Επιπρόσθετα, υπάρχει μια τάση, τα άτομα στο αυτιστικό φάσμα να εστιάζουν την προσοχή τους σε μικρές ή ασήμαντες πλευρές των πραγμάτων (π.χ. προσέχουν τα γυαλιά αντί για ολόκληρο το πρόσωπο, μια ρόδα αντί για το αυτοκίνητο – παιχνίδι), (Wing, 2000)
Ένα κοινό χαρακτηριστικό, όσον αφορά το παιχνίδι των παιδιών με αυτισμό είναι ότι επιλέγουν να παίζουν με αντικείμενα που βασίζονται στην αισθητηριακή διέγερση που παρέχουν (π.χ. είναι ενδιαφέροντα ως προς την οσμή, ως προς τον ήχο, ως προς την υφή ή ως προς τη γεύση). Το αισθητικοκινητικό παιχνίδι είναι αυτό που κυριαρχεί λοιπόν και πέρα από τη λεκτική νοητική ηλικία, κατά την οποία φθίνει σε μη αυτιστικά παιδιά, αλλά και αυτό χαρακτηρίζεται από στερεοτυπία και επανάληψη, π.χ. βάζουν στο στόμα αντικείμενα, χτυπούν, πετούν τα παιχνίδια κ.ά. Η αυξημένη ανάγκη των αισθητικοκινητικών συμπεριφορών, παρεμποδίζει τη φυσιολογική ανάδυση της περιέργειας και οδηγεί στην αδυναμία ανάπτυξης της έννοιας του εαυτού ως φορέα δράσης. Κατά συνέπεια παρεμποδίζει και την ανάπτυξη του συμβολικού– φανταστικού παιχνιδιού (Powell & Jordan, 2001).
Σύμφωνα με τα παραπάνω λοιπόν, η εκμάθηση λειτουργικών τρόπων παιχνιδιού είναι βασική σε κάθε συνέδρια, αλλά και στο σπίτι, καθώς η ανάπτυξη της δημιουργικότητας και της φαντασίας είναι βασικά οφέλη του παιχνιδιού και απαραίτητα για κάθε άτομο.